بازگشت
لبنان، روزهاي دشوارانتخابات رياست جمهوري
محمد اسحاق فياض محمد اسحاق فياض

انتخابات رياست جمهوري در لبنان امروز ها به يكي از چالش هاي جدي دراين كشور تبديل گرديده است. در كشور چند قومي و مذهبي لبنان قدرت به صورت مشخص ميان اقوام و مذاهب تقسيم شده است. رياست جمهوري به مسيحي ها، نخست وزيري به مسلمانان اهل سنت و رياست پارلمان به مسلمانان شيعه اختصاص دايمي يافته است. البته اين تقسيم بندي تاكنون مشكلات حادي را دراين كشور بوجود نياورده و تقريبا همه اقوام و گروههاي قومي و مذهبي اين تقسيم بندي را پذيرفته اند، هرچند كه برخي از اقوام از چنين تقسيم بنديي چندان راضي نيستند.

آنچه چالش اساسي را فراروي لبنان قرار داده گروهها و جناح هايي سياسي- نظامي است كه هركدام به نحوي به كشورهاي خارجي ارتباط دارند ،از بيرون اكمال مي گردند و موجب تنش هاي متعدد داخلي مي گردند. اين كشور به دليل همين مداخلات خونين ترين دوران جنگ داخلي را پشت سرگذاشت و اكنون با عبورازاين روزهاي سياه هنوز تنش هاي سياسي جناح هاي مختلف اين كشور را تا سرحد جنگ داخلي به پيش رانده است.

براساس اعلام پارلمان لبنان انتخابات رياست جمهوري دراين كشوربراي سومين بار به تاخير افتاده است. دراين اعلاميه كه ديروز منتشر شد آمده است كه نبيه بري رئيس پارلمان لبنان تصميم گرفته تا جلسه‌ رأي‌گيري رياست‌جمهوري را كه قرار بود دوشنبه هفته آينده دراين پارلمان برگزار شود، آن را تا چهارشنبه 21 نوامبر(30عقرب) به تعويق اندازد تا جناح هاي سياسي وقت بيشتري براي چانه زني داشته باشند.

مدت رياست جمهوري لبنان شش سال است. در حال حاضر اميل لحود رياست جمهوري اين كشور را بر عهده دارد. لحود چهارم نومبر سال 1988 به مدت شش سال به عنوان رئيس جمهوري لبنان برگزيده شد و مجلس اين كشور در سال 2003 ميلادي وي را به مدت سه سال ديگر دراين سمت ابقا كرد. دوره كنوني رياست جمهوري اميل لحود 24نوامبر (3 قوس) به پايان مي‌رسد. او كه يكي از طرفداران سوريه است با رفتن او جناح هاي رقيب  طرفدار ومخالفان دولت لبنان هركدام سعي دارند تا جاي او را از طرفداران خود پر كند و درصحنه سياسي از قدرت بيشتري برخور دار باشند. رئيس جمهورلبنان در پارلمان انتخاب مي شود، پارلمان لبنان 127نماينده دارد، در شرايط فعلي در داخل پارلمان هيچ جناحي از اكثريت مطلق برخور دار نيست، جناح طرف دار دولت آقاي سينيوره با 68 نماينده از اكثريت نسبي برخور دار بود كه با كشته شدن چند تن از نمايندگان پارلمان ضد سوريه اين اكثريت نسبي نيز تقليل يافت و جناح هاي ضد سوري با 58 نماينده  نمي توانند به تنهايي يك سوم آرا را در پارلمان بدست آورند. بر اساس ماده 49 قانون اساسي لبنان، رئيس جمهوري بايد دردوراول با راي دوسوم نمايندگان پارلمان كه به صورت سري اخذ مي شود انتخاب شود و در صورتي كه اين امر صورت نپذيرد در دوره هاي بعدي تنها راي اكثريت 50 درصد كافي است.اما جناح هاي مخالف دولت اين طرح را قبول ندارد و مي گويد فقط رئيس جمهوري را مورد تاييد قرار مي دهند كه از اكثريت آراي يك سوم برخور دار باشند و در غير اين صورت او را رئيس جمهور لبنان نمي دانند.

نامزدهاي‌ احتمالي‌ پست‌ رياست‌جمهوري‌ لبنان‌اكنون به‌ يازده‌ نفر رسيده اند که‌ سه‌ نفر از آنها به‌ جريان‌ حاکم‌ ‌ يک‌ نفر به‌ مخالفان‌ و پنج‌ نفر به‌ شخصيت‌هاي‌ مستقل‌ تعلق‌ دارند. اما تاكنون حناح هاي سياسي روي هيچ يك از آنان به توافق نرسيده اند.در شرايط فعلي گروه هاي هاي سياسي به دو جناح عمده طرفداران سوريه و مخالفان سوريه تقسيم شده اند، جناح مخالف سوريه كه دراطراف سعد حريري  پسر رفيق حريري مقتول و فئواد سينيوره گردآمده اند به جناح14 مارچ موسوم هستند و جناح طرفدار سوريه به 8 مارچ موسومند. بحران سياسي فعلي در لبنان دو سال است كه با ترور رفيق حريري  ضد سوري به وجود آمد ، سوريه متهم اصلي اين قضيه شناخته شد. در پي فشارهاي آمريكا واتحاديه اروپا ارتش سوريه مجبور به خروج از لبنان گرديد، درانتخابات پارلماني گروههاي ضد سوري در لبنان اكثريت نسبي آرا را كسب كردند. جناح حريري به رهبري پسر رفيق حريري(سعدون حريري) در انتخابات پارلماني لبنان اكثريت نسبي را بدست آورد و او دوسيه قتل پدرش رابه يكي از مسايل بين المللي تبديل كرد . دوسيه قتل حريري به عنوان اهرم فشارهمچنان در اختيار آمريكا واروپا عليه سوريه و احزاب و فرقه هاي طرفدار اين كشور، همچنان بازماند و وزاري طرفدار سوريه كه از جناح حزب الله و امل واميل لحود بودند از دولت لبنان خارج گرديدند و بدين ترتيب بحران سياسي دراين كشور شكل گرفت واكنون اين بحران دامن گير انتخابات رياست جمهوري گرديده و هر يك از جناح ها درتلاشتند تا اين مقام را ازآن خود گرداند.تلاشي كه قبلا تجربه تلخ نزديك به دو دهه جنگ داخلي را در سالهاي 1975 تا 1990 درپي داشت و منجر به تشكيل دو دولت رقيب دراين كشور گرديد. اما اكنون سئوال اين است كه آيا لبنان بار ديگر درپي اختلافات جناح ها به سوي جنگ داخلي كشيده خواهد شد؟ آيا لبنان از بحران انتخابات رياست جمهوري به سلامت عبور خواهد كرد؟

در حالي كه اسرئيل به شدت تلاش دارد تا بربحران داخلي لبنان دامن بزند، شرايط سياسي هرورز در اين كشور خراب تر مي شود.اميل لحود رئيس جمهور فعلي لبنان گفته است روزهاي آينده روز هاي دشواري براي لبنان خواهد بود.او مي گويد: روشي كه گروه اكثريت(14مارچ) براي انتخاب رئيس‌جمهوري پيشنهاد كرده، يعني انتخاب با ميزان نصف به علاوه يك آراي نمايندگان مجلس، منجر به ايجاد مشكل بزرگي در لبنان خواهد شد و اين موضوع نشانه ورشكستگي اين گروه سياسي و تلاش براي ايجاد هرج و مرج سازماندهي شده‌است.حسين الحاج حسن يكي از نمايندگان حزب الله در پارلمان مي گويد: ما خواهان رييس جمهوري بر اساس توافق ميان طرفهاي مختلف هستيم كه بتواند با همه گروههاي لبناني ارتباط داشته باشد اما آنان (گروه ‪ 14مارچ) مي‌خواهند رييس جمهوري، كارمندي باشد كه ديكته‌ها را بر اساس دفتر شرطهاي آمريكا اجرا كند. اين موضع گيري ها نشان مي دهد كه محالفان سينيوره هرگز طرح گروه 14مارچ را طرح نصف به اضافه يك را در انتخابات رياست جمهوري پيشنهاد كرده است، نمي پذيرد و از طرف ديگر گروه 14 مارچ نيز بر اين خواسته شان پا فشاري دارند و از مجموع 11 نامزد رياست جمهوري كه افراد بي طرف و مستقل زيادي درجمع آنان ديده مي شود هنوز جناح هاي اصلي روي هيچ يك از افراد مستقل به توافق نرسيده اند و در واقع سعي دارند افرادي را از جناح خود شان به قدرت برسانند. دراين ميان عربستان سعودي تلاش هايي را روي دست گرفته تا ملاقاتي ميان حسن نصرالله رهبر حزب الله و سعد الحريري بوجود آورد، سرانجام اين ملاقات ميان حريري و ميشل عون از جناح 8 مارچ صورت گرفت و درآن توافق شد كه انتخابات براساس قانون اساسي صورت گيرد، درماده 49 قانون اساسي لبنان شرط اوليه  انتخابات رياست جمهوري را بدست آوردن يك سوم آرا مي داند، اما دوره هاي بعدي اكثريت نسبي آرا معيار خواهد بود. براين اساس معلوم نيست كه همه جناح ها اين طرح را قبول داشته باشند زيرا اگر انتخابات به اين روال ادامه پيدا كند ممكن است سرانجام جناح طرف دار14 مارچ برنده شود و يا اين كه يكي از نامزد هاي مستقل نمايندگان هردو جناح نسبت به او نظر مخالف ندارند برنده انتخابات خواهد شد.

به هرحال از شرايط فعلي رقابت هاي سياسي چنين برمي آيد كه اگر جناح 14 مارچ كدام حركت تنش زايي را دركشور ايجاد نكند سرانجام از ميان 11 نام زد احتمالا يكي از افراد بيطرف برگزيده خواهند شد و از هم اكنون جناح 8 مارچ طرفدار سوريه در يافته اند كه شخصي مثل اميل لحود را كه از آنان طرفداري مي كرد بعد از اين به مقام رياست جمهوري لبنان نخواهدد اشت، دراين صورت آنان ترجيح مي دهند لااقل يك فرد بيطرف اين مقام را اداره نمايند.بدين ترتيب احتمال بروز يك جنگ داخلي ديگر در لبنان بعيد خواهد بود زيرا همه لبناني ها تجربه تلخ جنگ هاي داخلي لبنان را فراموش نكرده اند و راضي نيستند يك بار ديگر اين كشور زيبا به كانوني از آتش و خون مبدل گردد.

 

 


November 18th, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی